Bokbier of bockbier is een sterk seizoensbier. Oorspronkelijk zijn bockbieren ondergistend, maar de laatste jaren zijn er in Nederland meer en meer bovengistende bockbieren op de markt gekomen. Bockbier is van oorsprong een Duitse biersoort, het Nederlandse bockbier heeft zich vanaf de jaren 80 van de twintigste eeuw tot een afzonderlijke stijl ontwikkeld met zo z’n eigen tradities en als opvallendste kenmerk dat bockbieren zowel onder- als bovengistend kunnen zijn. Ook in België worden bockbieren in Nederlandse stijl gebrouwen, maar die zijn uitsluitend bestemd voor de Nederlandse markt. België zelf kent geen bockbiertraditie.
De geschiedenis achter de naam
Het verhaal gaat dat de naam aan het begin van de 17e eeuw in Beieren ontstaan is en een verbastering zou zijn van Einbecker Bier. Einbeck was in de middeleeuwen een beroemde bierstad in Nedersaksen. Het bier werd tot ver buiten de stadsgrenzen geëxporteerd. Het werd onder meer geleverd aan de Hertogen van Beieren, die het buitengewoon lekker vonden, maar ook veel te duur vanwege de hoge accijnzen. Hertog Willem V besloot een eigen brouwerij op te richten om het Einbecker bier na te laten maken. In 1591 werd daarmee begonnen in het Münchener Hofbräuhaus.
Maar hoe goed de Beierse brouwers ook hun best deden, hun bier haalde het niet bij het Einbecker bier. Rond 1612 werd een brouwer, Elias Pilcher, uit Einbeck naar Beieren gehaald om het Einbecker bier te brouwen. Hij slaagde erin een bier “nach Einbecker Art” te brouwen. “Einbecker Bier” werd op z’n Beiers als “Ainpöckisch Bier” uitgesproken, verkort “Ainpöck” en ten slotte vroeg men in het gewone spraakgebruik om “Ein Bock”. Met een bok heeft de naam dus niets te maken, maar op etiketten wordt wel vaak een bok afgebeeld.
De oorsprong van het bier
Oorspronkelijk was bockbier een bier van lage gisting van rond de 6,5% alcohol, robijnrood van kleur en met een moutige en wat karamelachtige smaak. Tegenwoordig wordt daar (in Nederland) niet meer streng op gelet en is feitelijk alles mogelijk. De enige eis die in de bierverordening aan bockbier wordt gesteld is dat het een stamwortgehalte van minimaal 15,5° Plato heeft. Er zijn tegenwoordig zwaardere bockbieren (meer dan 6,5% alcohol) en met verschillende grondstoffen, zoals tarwe.